کد مطلب:90249 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:244
البته كسی مدعی نشده كه معنای تقوا ترس یا پرهیز و اجتناب است، بلكه چون دیده شده كه لازمه ی صیانت خود از چیزی، ترك و پرهیز از آن است و همچنین غالبا صیانت و حفظ نفس از اموری، ملازم است با ترس از آن امور، چنین تصور شده كه این ماده، مجازا در بعضی موارد به معنای پرهیز و در بعضی موارد دیگر به معنای خوف و ترس می باشد، گرچه هیچ مانعی در كار نیست كه این كلمه، مجازا به معنای پرهیز و یا به معنای خوف استعمال شود، اما از طرف دیگر موجب و دلیلی هم نیست كه تایید كند كه از این كلمه، یك معنای مجازی مثلا ترس یا پرهیز قصد شده، باشد و موجبی نیست كه بگوییم معنای «اتقوا الله» این است كه: «از خدا بترسید» و معنای «اتقوا النار» این است كه: «از آتش بترسید» بلكه معنای اینگونه جمله ها این است كه: «خود را از گزند آتش حفظ كنید» و یا «خود را از گزند كیفر الهی محفوظ بدارید» بنابراین ترجمه ی صحیح كلمه ی تقوا «خودنگهداری» است كه همان ضبط نفس است و متقین یعنی «خودنگهداران». راغب در كتاب «مفردات القرآن» گوید: [صفحه 44] «الوقایه حفظ الشی ء مما یوذیه و یضره... و التقوی جعل النفس فی وقایه مما یخاف، هذا تحقیقه ثم یسمی الخوف تاره تقوی و التقوی خوفا حسب تسمیه مقتضی الشی ء، بمقضیه و المقتضی بمقتضاه و صار التقوی فی تعارف الشرع حفظ النفس عما یوتم و ذلك بترك المحظور»: وقایه عبارت است از محافظت چیزی، از هر چه به او زیان می رساند و تقوا یعنی نفس را محافظت كردن از آنچه درباره ی آن بیم می رود، تحقیق مطلب این است. اما گاهی استعمال لفظ مسبب در مورد سبب و استعمال لفظ سبب در مورد مسبب، یعنی خوف به جای تقوا و تقوا را به جای خوف استعمال می گردد. تقوا در عرف شرع،: «نگهداری نفس از آنچه انسان را به گناه می كشاند می باشد» به اینكه ممنوعات و محرمات را ترك كند. راغب صریحا می گوید: «تقوا خود را محفوظ نگهداشتن است» و گوید: «استعمال كلمه ی تقوا به معنای خوف مجاز است» و البته تصریح نمی كند كه در مثل «اتقوا الله» معنای مجازی قصد شده و چنانكه گفتیم دلیلی نیست كه تایید كند در مثل این جمله ها كلمه ی تقوا مجازی به كار رفته است. چیزی كه نسبتا عجیب به نظر می رسد، ترجمه ی فارسی این كلمه به «پرهیزكاری» است! تاكنون دیده نشده كسی از اهل لغت، مدعی شده باشد كه این كلمه، به این معنا هم استعمال شده است. چنانكه دیدیم راغب، استعمال این كلمه را، به معنای خوف اسم برد، ولی از استعمال این كلمه، به معنای پرهیز نام نبرد، معلوم نیست از كجا و چه وقت و به چه جهت، در ترجمه های فارسی این كلمه، به معنای پرهیزكاری ترجمه شده است؟! به نظر می رسد كه تنها فارسی زبانان هستند كه از این كلمه، مفهوم پرهیز و اجتناب درك می كنند و هیچ عرب زبانی در قدیم یا جدید این مفهوم را از این كلمه درك نمی كرده است، شك نیست كه در عمل، لازمه ی تقوا و صیانت نفس نسبت به چیزی، [صفحه 45] ترك و اجتناب از آن چیز است، اما نه این است كه معنای تقوا همان ترك، پرهیز و اجتناب باشد.
تقوا از ماده ی «وقی» است كه به معنای حفظ و صیانت و نگهداری است، معنای «اتقا» احتفاظ است، ولی تاكنون دیده نشده كه در ترجمه های فارسی، این كلمه را به صورت حفظ و نگهداری ترجمه كنند. در ترجمه های فارسی اگر كلمه ی تقوا به صورت اسمی استعمال شود، مانند خود كلمه «تقوا» و یا كلمه ی «متقین» به پرهیزكاری ترجمه می شود. مثلا در ترجمه ی «هدی للمتقین» گفته می شود: «هدایت است برای پرهیزكاران» و اگر به شكل فعلی استعمال شود، به ویژه اگر فعل امر باشد و متعلقش ذكر شود به معنای خوف و ترس ترجمه می شود، مثلا در ترجمه ی «اتقوا الله» یا «اتقوا النار» گفته می شود: «از خدا بترسید» و «بترسید از آتش جهنم».
صفحه 44، 45.